Voorwaarden ZZP'er

Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand werkt als zelfstandige, maar dit in de praktijk niet echt is. Het lijkt alsof de ZZP’er zelfstandig opereert, maar volgens de regels van de Wet DBA (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie) is dat alleen zo als aan drie belangrijke voorwaarden wordt voldaan:

Geen gezagsverhouding – De ZZP’er bepaalt zelf hoe hij of zij de opdracht uitvoert.
Persoonlijke arbeid – De opdracht mag door iemand anders worden gedaan, zonder dat de opdrachtgever daar controle op uitoefent.
Beloning – De ZZP’er ontvangt een vergoeding voor de opdracht, niet meer dan dat.

Wordt aan één of meerdere van deze voorwaarden niet voldaan? Dan is er mogelijk sprake van schijnzelfstandigheid en lijkt het werk meer op een dienstverband dan op zelfstandig ondernemerschap.

De financiële risico’s van schijnzelfstandigheid

Als een ZZP’er feitelijk als werknemer wordt behandeld kan de Belastingdienst oordelen dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. Is er dan óók nog sprake van kwaadwillendheid, dus het bewust niet naleven van de wetgeving, dan kan de Belastingdienst zowel de ZZP’er als de opdrachtgever naheffingen opleggen voor zaken als (loon)belasting, sociale premies en pensioenafdrachten. Met een beetje pech krijg je daarbovenop ook een boete die kan oplopen tot 50% van het niet-afgedragen bedrag.

Een ander financieel risico zit in mogelijke claims van ZZP’ers zelf. Als een ZZP’er achteraf beweert dat hij of zij in loondienst was, kun je aansprakelijk worden gesteld voor doorbetaald loon, vakantiedagen of andere werknemersrechten. Dit kan vooral problematisch worden bij conflicten of ziekte.

Juridische gevolgen en imagoschade

Naast financiële gevolgen zijn er juridische risico’s. Het niet goed inzetten van ZZP’ers kan leiden tot procedures, zowel vanuit de Belastingdienst als vanuit ZZP’ers. Dat kost ontzettend veel tijd en energie. Daarnaast kan slechte publiciteit rondom schijnzelfstandigheid je reputatie beschadigen, zowel bij je klanten als toekomstig personeel.

Waarom is dit nú belangrijk?

Ten eerste is sinds 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst nu actief controleert en handhaaft op de naleving van de wet DBA. Daarnaast werkt het kabinet op dit moment aan het wetsvoorstel VBAR, dat nog concreter het verschil definieert tussen een werknemer en een zelfstandige. Een belangrijk onderdeel van deze plannen is het minimum uurtarief van €33,- voor ZZP’ers. Tot slot komt schijnzelfstandigheid veel voor in sectoren als de zorg en horeca, waardoor deze branches onder een vergrootglas liggen.

Zo beperk je het risico op schijnzelfstandigheid tot een minimum

Om jezelf in te dekken is het belangrijk dat jij jouw zaken als ondernemer goed op orde hebt. Dat doe je door de arbeidsrelaties met je ZZP’ers één voor één te beoordelen. Begin met de afweging. Is deze ZZP’er wel een échte ZZP’er. Zo ja, dan kun je samen verdergaan in de huidige constructie, wellicht met wat kleine aanpassingen. Zo nee, dan heb je nog 3 opties:

1. Onderzoek of je deze persoon wellicht kunt inzetten via een detacheringsconstructie.

2. Bedenk of je deze persoon in loondienst wilt/kunt nemen.

3. Bedenk of je van deze persoon afscheid moet nemen.

ZZP’ers overtuigen om in loondienst te gaan

Een van de opties om goede freelancekrachten aan je te blijven binden, is de stap naar loondienst. Het hoge ZZP-tarief versus het ogenschijnlijke lagere uurloon in loondienst kan een drempel zijn voor ZZP’ers om in loondienst te gaan. Toch is het verstandig om het gesprek aan te gaan om alle voor- en nadelen van het ZZP-schap en het werken in loondienst tegen elkaar af te zetten. Want zijn jouw ZZP’ers zich wel bewust van het onderstaande nadelen?

Ziek zijn betekent geen inkomsten
Verzuimverzekeringen (voor langdurige arbeidsongeschiktheid) zijn duur
Geen opdracht betekent geen inkomsten
Geen financiële zekerheid voor later (tenzij je structureel iets apart zet)
Het risico dat een klant niet betaalt
Administratie is tijdrovend en ingewikkeld
Geen vakantiegeld of -opbouw
Aansprakelijkheid (tenzij je je hiertegen verzekert)
Van dat hogere uurtarief houd je netto niet altijd zoveel over
Geen secundaire arbeidsvoorwaarden zoals opleidingsbudget, kerstborrels en teamuitjes

Als je samen in gesprek gaat en de afweging maakt, kun je jouw ZZP’ers misschien toch overtuigen om bij jou in loondienst te komen en weet je zeker dat je geen risico op schijnzelfstandigheid loopt.